Szykują się zmiany w polskim 800 plus. Już od września 2024 roku obowiązywać będą nowe kryteria przyznawania świadczenia. Ale już w kolejnym roku zapowiadane są dalsze zmiany. Czy Polacy mieszkający w Norwegii odczują te zmiany? Jak wpłyną one na pobieranie zasiłku (barnetrygd) w Norwegii?
Zmiany w polskim 800 plus a zasiłek na dzieci w Norwegii – kogo dotyczą zmiany, co się tak naprawdę zmieni, co Polacy mieszkający w Norwegii powinni zrobić, by dalej otrzymywać świadczenie na swoje dzieci?
Mamy dla was zestaw informacji o zmianach i obowiązujących przepisach.
800 plus – pierwsze zmiany
Nowe zasady przyznawania 800 plus wejdą w życie już we wrześniu. Ich celem jest uszczelnienie systemu i dopilnowanie, by pieniądze szły do rodzin, w których dzieci realizują obowiązek szkolny lub przedszkolny w polskim systemie edukacji. Oczywiście nie dotyczy to dzieci w wieku, w którym ten obowiązek jeszcze nie zaistniał.
Polskie 800 plus stracą osoby, które:
- nie złożą wniosku o przedłużenie świadczenia,
- pobierają tego rodzaju świadczenie poza Polską,
- dziecko chodzi do szkoły, która zapewnia mu utrzymanie (na przykład szkoła wojskowa),
- dziecko znajduje się w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub rodzinie zastępczej (zasiłek wówczas „idzie za dzieckiem”),
- małoletnie dziecko pobiera już 800 plus na własne dziecko,
- dziecko za zgodą sądu zawarło związek małżeński.
Poza tym jednak świadczenie 800 plus, nawet po zmianach, przysługuje na każde niepełnoletnie dziecko, niezależnie od dochodów rodziny.
Co to oznacza dla osób pracujących w Norwegii, których dzieci wciąż uczą się w polskich szkołach? W takiej sytuacji mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów. Jeśli rodzic dziecka mieszkający z nim w Polsce jest nieaktywny zawodowo (to dość mylące pojęcie, bo chodzi o osoby, które nie otrzymują świadczeń oskładkowanych składką na ubezpieczenie społeczne), to wówczas krajem pierwszorzędnym do wypłaty staje się Norwegia. Jednak z uwagi na wewnętrzne przepisy w naszym kraju także Polska będzie takie świadczenie w całości wypłacać.
Kolejne zmiany już w planach
Należy się szykować na to, że wkrótce po wyborach prezydenckich w 2025 roku zostaną wprowadzone kolejne zmiany w 800 plus. Już dziś mówi się, że pojawi się kryterium dochodowe. Być może nie będzie też świadczenia na pierwsze, a dopiero na drugie dziecko. Prawdopodobnie również będzie się brać pod uwagę, czy w rodzinie chociaż jedna osoba dorosła pracuje. Nie wiemy jeszcze, co stanie się w sytuacji, gdy dziecko wychowują np. dwie osoby na rencie lub emeryturze. Wiadomo tylko, że 800 plus jest największą pozycją w finansach państwa polskiego.
Ciąć czy nie ciąć – nie wiemy. Wiemy jednak, że jeśli kraj pochodzenia nie wypłaca lub wypłaca niewielkie świadczenie na dziecko, to wypłacać je będzie państwo, w którym rodzice dziecka pracują.
Zasiłek na dziecko Polska / Norwegia
Najprościej rzecz ujmując: jeśli dziecko (dzieci) przebywa w Polsce, zaś jedno z rodziców pracuje w Norwegii, to Polska wypłaca świadczenie na dziecko.
Jeżeli jednak oboje rodzice pracują w Norwegii, na każde dziecko przysługuje świadczenie norweskie. Barnetrygd, bo o nim mowa, w takim wypadku jest wypłacany w 100 procentach przez Norwegię.
W pierwszym przypadku Norwegia może wypłacać tylko różnicę pomiędzy świadczeniem w kraju pochodzenia a wysokością barnetrygd. Jednakże w tej chwili obecna wysokość barnetrygd:
- 1 766 NOK na dziecko poniżej 6 roku życia
- 1 510 NOK na starsze (niepełnoletnie)
to kwoty niższe niż polskie 800 plus.
Wyjątek stanowi sytuacja, gdy rodzic sam wychowuje dziecko / dzieci. Wtedy Norwegia wypłaca utvidet barnetrygd – zasiłek rozszerzony o 2.516 koron (bez względu na ilość dzieci. Tu zresztą przepisy wymagają analizy indywidualnej sytuacji). Samotne wychowanie dziecka ma miejsce po rozwodzie, po separacji (min. 6 m-cy), to również sytuacja, w której drugi rodzic zaginął, czy przebywa w więzieniu. W takim wypadku warto przeliczyć, czy nie trzeba złożyć wniosku o zasiłek również w Norwegii.
Gdyby w przyszłości okazało się, że Polska przestaje wypłacać zasiłek na pierwsze dziecko, świadczenie to zacznie wypłacać Norwegia.
A co na to ZUS?
Kwestią zasiłków na dzieci zajmujemy się już od lat. Interpretacje przepisów dotyczące zasiłków na dzieci sprawdzaliśmy u źródła czyli w ZUS-ie. Sprawdźcie, jak odpowiedział ZUS, w myśl art. 5 ust. 2b Ustawy z dn. 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci).
Jeżeli zgodnie z przepisami koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego ustawodawstwo polskie nie jest ustawodawstwem wyznaczonym jako mające pierwszeństwo, świadczenie wychowawcze przysługuje odpowiednio w wysokości określonej w ust. 1-2a. W takim przypadku ZUS rozpatrzy uprawnienia do polskiego świadczenia wychowawczego i przekaże wniosek do wojewody w celu zastosowania unijnych przepisów koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, w tym. m.in. w celu przekazania wniosku do zagranicznej instytucji o przyznanie zagranicznych świadczeń rodzinnych.
Świadczenie wychowawcze będzie przysługiwało w wysokości wynikającej z polskich przepisów (art. 5 ust.1 ww ustawy) niezależnie od tego czy osoba uprawniona ma przyznane prawo do świadczeń rodzinnych z innego państwa członkowskiego UE/EFTA.
ZUS
Jeśli potrzebujecie dalszych informacji w sprawie 800 plus versus barnetrygd, zapraszamy do kontaktu. Przypominamy, że zajmujemy się przygotowaniem formalności tego typu w Norwegii.